Belgische bovenleiding deel 5: opbouw van de mal voor de bovenleidingsdraden

Nadat in vorige artikels de opbouw van de bovenleidingsportalen werd besproken is het nu de hoogste tijd om de aandacht eens te verleggen naar het zelf bouwen van bovenleidingsdraden. Want ook hier is er in de detailhandel niet zoveel Belgisch materiaal voorhanden. Sommerfeldt heeft weliswaar zeer fijne Belgische bovenleidingsdraden, maar de beschikbare lengte speelt hier in het nadeel. Het gebruik van bovenleidingsdraden met een lengte van 36 of 27 cm ( want dat zijn de mogelijke lengtes ) is niet echt aan te bevelen op lange rechte stukken modelspoorbaan. Omgerekend uit het grootbedrijf zouden zelfs bovenleidingsdraden van 70 cm lengte geen aardigheid kunnen zijn. Nu is 70 cm een weinig realistisch haalbare kaart wegens de geringe stabiliteit bij zulke overspanning tussen 2 portalen. Zoals zo vaak in modelspoorland moeten er compromissen gemaakt worden. Een rijdraad van ongeveer 50 cm lengte geeft toch al een realistische aanblik en voldoet ook nog aan de vereiste stevigheid.

De mal, die hierna beschreven wordt, is bedoeld voor bovenleidingsdraden van dergelijke lengte, maar er kunnen evengoed kortere draden mee gemaakt worden.

Voor de opbouw van de mal zijn volgende materialen nodig

-          een houten plank in multiplex of MDF; L = 60 cm, B = 10 cm, dikte 18 mm

-          18 stevige, niet buigende nagels; lengte 25 mm; dikte toch wel 1,5 mm met platte kop

-          2 lusterklemmen ( 3 voudig ) waar tussen de eerste en derde aansluiting 25 mm afstand moet zijn ( belangrijk !! ); deze lusterklemmen dienen om de bovenleidingsdraad in op te spannen.

Verder als hulpmiddelen bij het solderen van de bovenleidingsdraad;

-          2 stukjes pertinax plaat van 30 op 15 mm; dikte 1,5 mm ( belangrijk !! )

-          2 hard metalen cylindervormige stukjes met diameter 10 mm  

De opbouw van de mal, stap voor stap

 

 Zaag uit multiplex of MDF van 18 mm dikte een plankje exact op maat; L:60 cm, B:10 cm

 

Teken over de volledige lengte van de mal een lijn op 2 cm van de voorzijde van de mal. Deze lijn geeft aan waar de onderste rijdraad zal opgespannen worden.

 

 

Teken op precies 2,5 mm afstand boven deze lijn een nieuwe lijn evenwijdig aan de eerste lijn. Deze lijn geeft aan waar de middelste hangdraad zal opgespannen worden.

 

Maak 2 markeringen, precies in de helft van de lengte van de mal, zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde. Nauwkeurig meten is de boodschap want vanuit deze markeringen gaan we verder meten.

 

Vanaf de centrale middelpunten gemeten teken je verticale lijnen over de volledige breedte zoals in de figuur aangegeven. Op deze manier creeer je 7 vlakken die allemaal 70 mm lang zijn. Deze nummering zullen we consequent aanhouden bij de verdere beschrijving. Deze 8 verticale lijnen geven aan waar de ophangdraden komen tussen de bovenste en de middelste hangdraad.

 

Teken nu een hulplijn over de volledige lengte van de mal op 10 mm van de achterzijde

 

Teken nu in elk van de 7 vlakken 2 nieuwe verticale lijnen zoals aangegeven in de figuur, maar deze keer niet over de volledige breedte van de mal, maar wel tussen de lijn van de onderste rijdraad en de zopas getekende hulplijn. Op deze manier krijg je 14 kortere verticale lijnen die allemaal exact op 35 mm van elkaar liggen. Deze 14 lijnen geven aan waar de ophangdraden komen tussen de middelste hangdraad, en de onderste rijdraad.

 

In de vakken 3 en 5 moet je een extra markering voorzien; teken hiertoe een verticaal lijntje van exact 5 mm lengte, gemeten vanaf de middelste hangdraad en exact in het midden van de 7 cm breedte van het vak. Deze 2 markeringen dienen als buigpunt voor de bovenste hangdraad.

 

De plaatsen waar we straks nageltjes in de mal voorzien gaan we extra aanduiden door er een klein bolletje te tekenen; hierboven aan het uiteinde van de daarnet getekende verticale lijntjes in vak 3 en 5.

 

Gelijkaardige markeringen voor nageltjes teken je in elk van de 7 vakken zoals aangegeven op de foto, maw hier moeten in totaal 14 bolletjes getekend worden.

 

Nog 2 extra markeringen voor nageltjes moeten getekend worden ; eentje links van vak 1 en eentje rechts van vak 7 zoals in bovenstaande figuur. Opgelet: teken het bolletje niet in het midden van de lijn, maar vlak erboven ( zie detail )

 

In totaal hebben we nu 18 markeringen waarop we de nageltjes voorzien. Deze moeten allemaal mooi recht en voldoende diep in de mal genageld worden. De nageltjes mogen ongeveer 1 cm boven het oppervlak van de mal uitsteken.

 

Tot slot moeten de lusterklemblokjes links en rechts aan het uiteinde van de mal gemonteerd worden. Let hierbij op volgende zaken: monteer de lusterklemmen gelijk met de zijkant van de mal en zorg ervoor dat het voorste van de 3 aansluitpunten van de lusterklemmen precies in het verlengde ligt van de lijn die de plaats van de onderste rijdraad weergeeft.

 

De mal zelf is nu volledig klaar en zou er zoals op de figuur moeten uitzien.

 

Het hulpstukje dat hier is afgebeeld dient om de afstand tussen de onderste rijdraad en de middelste hangdraad overal gelijk te houden. De opbouw is als volgt: zaag 2 pertinax plaatjes op maat: 30 mm op 15 mm. Leg het eerste plaatje met de koperzijde naar onder. Zorg dat een van de lange zijden van het 2^e plaatje perfect recht is ( indien nodig bijschuren met schuurpapier ) Lijm dit 2^e plaatje perfect haaks op het 1^e plaatje met secondelijm zodat de afstand tot één van de 2 lange zijden van het 1^e plaatje maximum 3 mm bedraagt. ( zie zijaanzicht ) Laat goed drogen. Zaag met een ijzerzaagje het 2^e plaatje af tot een hoogte van max 4 mm ( zie vooraanzicht ) Zaag vervolgens 2 zaagsneden in het 2^e plaatje op ongeveer 1 cm van elkaar tot op het eerste plaatje. Met een platte tang kan je dan het middelste stukje van het 2^e plaatje verwijderen en vervolgens de lijmresten op het eerste plaatje verwijderen.

 

2 van dergelijke hard metalen cylindervormige stukjes zullen we ook nodig hebben bij de constructie van de rijdraad. Ik heb hier 2 stukjes in roestvrij staal maar ander hard metaal is ook goed. De diameter zou echter niet veel meer dan 10 mm mogen zijn.

 

Tot zover de constructie van de mal voor de rijdraden. Volgende keer gaan we dieper in op het maken van de rijdraad zelf.

 

Tot volgende maand.